Wil je de lezer in jouw verhaal trekken, graaf dan een kennisgat. Een kennisgat is een perfecte methode om ervoor te zorgen dat de lezers al de bladzijde om willen slaan, als ze de laatste zinnen nog aan het lezen zijn. Het is zo sterk, dat je zelfs de kleinste concentratieboog nog gespannen krijgt en zelfs de meest sceptische lezers voor je verhaal vallen.
Wat is een kennisgat?
Zag je wat ik in de eerste alinea deed? Ik vertelde je een stukje van het verhaal, maar niet alles. Genoeg om je geïnteresseerd te krijgen, maar niet volledig, waardoor je verder wil lezen. Zo werkt het kennisgat: je laat een stukje kennis weg, zodat de lezer wil weten wat er mist.
Een veel gegeven tip is dat je verhaal helder en duidelijk moet zijn voor de lezer. Is dat zo? Ja in zekere zin wel. Het moet helder genoeg zijn dat de lezers het in hun hoofd kunnen visualiseren, maar niet zo duidelijk dat ze het verhaal al kunnen voorspellen, want waarom zou je dan doorlezen? Geef de lezer genoeg stof om aangetrokken te worden, maar bewaar nog wat voor later. Zorg dat ze de volgende bladzijde willen lezen en je boek is zo uit.
Hoe creëer je een kennisgat?
Je kan op twee manieren een kennisgat in je verhaal maken:
- Informatie weglaten
- Laten weten dat er nog meer is
Informatie weglaten
Als je een scene schrijft, laat je een paar details weg, maar benadruk je dat er informatie mist. Op die manier wordt de lezer nieuwsgierig en krijg je pageturners. Zolang het plot nog niet is afgerond, wil de lezer weten hoe het afloopt. Tenminste als deze er regelmatig aan herinnerd wordt dat er nog iets mist, of het mysterie erg sterk is. Als je een kennisgat maakt en je gaat verder met het verhaal, vergeet de lezer op den duur dat deze iets nog niet weet daarom is het belangrijk om het telkens aan te stippen.
Voorbeeld
Ik zag het gebeuren, maar kon er niks aan doen. Het touw om mijn benen en polsen sneed in mijn huid. Ik schreeuwde zo hard ik kon, maar de prop in mijn mond vervormde de woorden naar gemurmel. Ik zag de schaduw naast me opdoemen en voelde iets kouds tegen mijn huid. Het was een klein geluidje, maar ik wist precies wat dat betekende.
Hier wordt een gebeurtenis beschreven, maar je weet niet precies wat er gebeurt. Je kan het deels invullen, maar niet volledig. Dit zorgt ervoor dat de lezer wil weten wat er precies aan de hand is.
Laten weten dat er nog meer is
Een andere truc is om het verhaal wel volledig te vertellen, maar om subtiel te laten weten dat er nog meer is.
Voorbeeld
Het bos ruikt naar dennenbomen. De wind laat haar haren dansen. Carlijn geniet van de stilte en het zachtjes ritselen van de bladeren. Ze gaat op het bankje zitten, pakt haar boek en slaat hem open. Ze kijkt er al dagen naar uit om even alleen te zijn. Een roodborstje landt op het bospad en hupt een paar sprongetjes haar richting in. Carlijn glimlacht. Ze leest de eerste woorden van het hoofdstuk en dan hoort ze takjes achter haar breken.
Hier wordt de situatie duidelijk beschreven. Eigenlijk zijn er geen onduidelijkheden, tot het eind, dan wordt er ineens subtiel aangegeven dat er iets gaat gebeuren. De lezer wil weten wat dat is. Als je dit aan het eind van de bladzijde plaatst of als laatste zin van het hoofdstuk, dan moet de lezer haast wel doorlezen, ook al wilde hij of zij eigenlijk het boek wegleggen.
Begin bij de titel
Titels zijn een ondergeschoven kindje bij veel schrijvers, inclusief veel bekende auteurs. Sommige geven geeneens titels maar alleen een nummer of ‘hoofdstuk 12’, of kiezen een korte beschrijving waar het hoofdstuk over gaat. Bij online blogs zie je vaak titels met zo’n groot kennisgat, dat je er wel in moet trappen en zo in het artikel zit. Online is de aandachtspanne zo klein, dat je direct met de titel de lezer al moet grijpen. Dit is bij een boek niet zo, maar toch is een titel een perfect punt om de lezer alvast een klein tipje van de sluier te geven. Zeker als het over hetzelfde onderwerp gaat of lijkt te gaan als het vorige hoofdstuk, kun je met de titel daarop doorgaan, door te laten denken dat het richting een bepaald antwoord gaat. Stel in het hoofdstuk ervoor gaat een vrouw het bos in. Het volgende hoofdstuk heet ‘in de val’, als lezer kan je denken dat ze in de val loopt door het bos is te gaan, terwijl ze er juist heen gaat om veilig te zijn. Zo creëer je verwachting en wil de lezer weten of dit klopt. Misschien blijkt uiteindelijk wel dat ze een dier redt uit een val door stropers gezet.
Kennis gat kan altijd
Het maakt niet zoveel uit wat voor boek je schrijft. Een thriller, roman, biografisch boek of zelfs een informatief boek, een kennisgat kun je overal graven en maakt je verhaal onweerstaanbaar voor de lezer.